Czy kiedykolwiek spotkałeś się z tajemniczym Widmem Brockenu? To niezwykłe zjawisko, które może zaskoczyć każdego turystę, gdy jego cień pojawia się na chmurze w dolinie, otoczony tęczową glorią. Legendy głoszą, że widok ten niesie ze sobą przesąd o śmierci w górach, ale czy to naprawdę prawda? W artykule odkryjemy tajemnice tego fascynującego fenomenu, dowiemy się, gdzie można je zobaczyć i jakie historie kryją się za jego nazwą.
Co to jest widmo brockenu?
Widmo Brockenu to jedno z najbardziej intrygujących zjawisk optycznych, które możemy zaobserwować w górach. To niezwykłe zjawisko powstaje, gdy osoba znajduje się na dużej wysokości, a słońce znajduje się za jej plecami. Wówczas cień tej osoby jest rzucany na chmurę lub mgłę znajdującą się poniżej, tworząc duży i często powiększony kształt otoczony aureolą tęczowych kolorów. Fenomen ten jest wynikiem dyfrakcji światła — procesu, w którym promienie światła zmieniają swój kierunek podczas przechodzenia przez drobiny wody zawieszone w mgle. Nazwa „Widmo Brockenu” pochodzi od najwyższego szczytu gór Harz w Niemczech — Brocken.
To właśnie tam po raz pierwszy opisano to zjawisko w 1780 roku przez niemieckiego pastora i przyrodnika Johannesa Esaiasa Silberschlaga. Z biegiem lat widmo stało się inspiracją dla wielu legend i przesądów związanych z górskimi wyprawami.
Jakie są warunki sprzyjające powstawaniu widma?
Aby zobaczyć Widmo Brockenu, muszą zostać spełnione określone warunki atmosferyczne. Przede wszystkim obserwator musi znajdować się pomiędzy słońcem a mgłą lub chmurami położonymi poniżej niego. Ważne jest również, aby chmury były wystarczająco gęste, aby mogły pełnić rolę ekranu dla rzucanego cienia. Wysokość terenu odgrywa tu kluczową rolę — im wyżej jesteśmy nad poziomem morza, tym większa szansa na zaobserwowanie tego niezwykłego zjawiska. Dlatego też najczęściej spotykane jest ono w wyższych partiach górskich jak Tatry czy Karkonosze.
Niektórzy szczęśliwcy mogą nawet zobaczyć widmo podczas lotu samolotem!.
Legenda i przesąd związany z widmem
Widmo Brockenu nie tylko fascynuje swoim wyglądem; wokół niego narosło wiele legend i przesądów. Najbardziej znana legenda pochodzi od Jana Alfreda Szczepańskiego — taternika i pisarza okresu międzywojennego — który spopularyzował przekonanie mówiące o tym, że osoba zobacząca widmo umrze w górach. Na szczęście legenda ma również swoją pozytywną stronę: jeśli ktoś ujrzy swoje własne spektrum trzy razy podczas różnych wypraw górskich, przepowiednia zostaje „odczarowana”, a osoba ta może czuć się bezpieczna na szlakach do końca życia.
Historia pierwszych obserwacji
Pierwsze udokumentowane obserwacje Widma Brockenu miały miejsce pod koniec XVIII wieku dzięki Johannowi Esaiasowi Silberschlagowi na szczycie Brocken w Niemczech. Jego opis stał się fundamentem dla przyszłych badań nad tym fenomenalnym spektaklem natury. Ciekawostką pozostaje fakt silnego związku góry Brocken ze światem mitologii germańskiej jako miejsca tajemniczych sabatów czarownic oraz inspiracji literackiej dla wielu twórczości artystycznych; jednym ze słynniejszych dzieł pozostaje „Faust” Goethego.
Inne podobne fenomeny optyczne
Choć Widmo Brockenu jest jednym z najbardziej spektakularnych przykładów atmosferycznego fenomenu optycznego spotykanym często przez miłośników przyrody oraz fotografii krajobrazowej – nie stanowi ono jedynej atrakcji dostępnej miłośnikom wysokogórskich wypraw czy lotnictwa komercyjnego!.
